De rol van architourism in natuurgebieden

Onze duurzaam toerisme expert Ben Wielenga heeft zijn onderzoek naar de rol van architourism in bestemmingsontwikkeling en -management in natuurgebieden onlangs succesvol afgerond. Hierin werd het in april 2019 geopende Vogelobservatorium Tij als case bestudeerd en verschillende bij het bouwwerk betrokken partijen geïnterviewd.

Wat is architourism?

Simpel gezegd is architourism een concept waarbij het zien van gebouwen en architectonische bouwwerken de belangrijkste motivatie is voor toeristen. Terwijl in de literatuur architourism veelal naar voren komt in stedelijke omgevingen, is er weinig tot niks bekend over architourism in natuurgebieden. Dit is een niche. Steeds meer natuurorganisaties, gemeentes, architecten en ander belanghebbenden nemen het initiatief om architectonische bouwwerken in natuurgebieden te creëren. Dit biedt voordelen op verschillende terreinen, maar heeft als belangrijkste doel om mensen (weer) met de natuur te verbinden.

Architourism in de natuur

Idealiter zou een architectonisch bouwwerk in natuurgebieden een verlengstuk van de omringende natuur en het landschap moeten zijn, waarbij veelal gebruik wordt gemaakt van natuurlijke vormen, patronen en materialen. Daarnaast is het wenselijk om direct aan te sluiten bij de identiteit van het gebied. In dat geval heeft ieder natuurgebied wel een markante kwaliteit waar het om bekend staat en wat dan kan worden meegenomen in het bouwontwerp. Bovendien moet er rekening worden gehouden met een wijd scala aan aspecten zoals bijvoorbeeld verstoringsafstanden naar de in het gebied voorkomende fauna en het zo weinig mogelijk verloren laten gaan van natuur door het creëren van het bouwwerk. Als het ware moet het bouwwerk opgaan in, en versmelten met, de omringende natuur en het landschap en zo weinig mogelijk impact hierop hebben. Daarmee kan het worden gezien als een semi-natuurlijke, semi-culturele bezienswaardigheid.

Doelgroepen architourism

Met de implementatie van architectonische bouwwerken in natuurgebieden worden verschillende doelgroepen bereikt, uiteenlopend van natuur-, landschap- en architectuurliefhebbers. Afhankelijk van de locatie van het bouwwerk kunnen daar ook nog eens doelgroepen bij komen die geïnteresseerd zijn in cultuur en geschiedenis. Bij de locatiebepaling is het dan ook belangrijk om een plek te kiezen waar een diversiteit aan gebiedskwaliteiten bij elkaar komen. Op deze manier zorgt een architectonisch bouwwerk ervoor dat een breder publiek in directe aanraking komt met natuur en landschap, waar bij sommige doelgroepen dit anders niet of minder het geval zou zijn geweest. Hierdoor wordt meer draagvlak voor de instandhouding en het creëren van (nieuwe) natuur en landschap bewerkstelligd. Ook kan het er toe leiden dat verschillende doelgroepen deze aspecten financieel wil compenseren.

Voordelen van samenkomen architectuur en natuur

Architectonische bouwwerken kunnen zelfs bijdragen aan een ‘zachte zoning’, waarbij het bouwwerk zo’n visuele aantrekkingskracht op bezoekers uitoefent dat zij op de gebaande paden blijven en minder schade aan de natuur en het landschap berokkenen. Vanuit gebiedsontwikkeling- en marketingoogpunt kan een dergelijk bouwwerk ervoor zorgen dat deze gaat functioneren als eerste herkenningspunt van of toegangspoort naar de omringende regio, en als katalysator voor verdere regionale investeringen in de vrijetijdssector als gevolg van lokale trots en de perceptie onder de lokale bevolking en middenstand dat de implementatie van zulke bouwwerken ook echt resultaat in de vorm van een groeiend aantal bezoekers oplevert.

Wilt u op de hoogte blijven van dit onderwerp? In de komende maanden volgen er meer nieuwtjes over architourism in natuurgebieden.